Thương vụ tỷ đô chấn động ngành chip: GlobalFoundries muốn thâu tóm đối thủ UMC?

Ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu có thể sắp chứng kiến một thương vụ bom tấn. Theo một tài liệu đánh giá nội bộ mà trang Tom's Hardware tiếp cận được, nhà sản xuất chip GlobalFoundries (GF) của Mỹ đang cân nhắc khả năng sáp nhập với đối thủ đến từ Đài Loan, United Microelectronics Corp. (UMC). Mục tiêu của kế hoạch mang tên "Dự án Ultron" này là tạo ra một thế lực mới, nắm giữ thị phần đáng kể trong lĩnh vực sản xuất chip toàn cầu, đặc biệt là các loại chip sử dụng công nghệ "trưởng thành" (không phải mới nhất) và các quy trình chuyên dụng. Tuy nhiên, tham vọng này được dự báo sẽ vấp phải không ít trở ngại lớn về tài chính, chính trị và các quy định pháp lý. Trang tin Nikkei cũng xác nhận đã xem xét một kế hoạch đánh giá tương tự. Về phần mình, UMC đã nhanh chóng lên tiếng phủ nhận, khẳng định rằng công ty hiện không tiến hành bất kỳ cuộc đàm phán sáp nhập nào. Cần biết rằng, sau khi ngừng chạy đua phát triển các công nghệ sản xuất chip tiên tiến nhất vào cuối những năm 2010, cả GlobalFoundries và UMC đều chuyển hướng tập trung vào các công nghệ quy trình cũ hơn và chuyên biệt. Chiến lược này giúp họ tránh đối đầu trực tiếp với những gã khổng lồ như TSMC, Intel hay Samsung Foundry, thay vào đó tập trung vào lợi nhuận và tăng trưởng ở phân khúc riêng. Thế nhưng, thị trường bán dẫn nói chung và thị trường gia công chip nói riêng đã thay đổi đáng kể trong những năm gần đây. SMIC của Trung Quốc đã vươn lên thành một đối thủ đáng gờm hơn nhiều so với trước đây, cùng với đó là hàng chục tỷ đô la mà Trung Quốc đầu tư vào các nhà máy sản xuất chip sử dụng công nghệ trưởng thành. Trong bối cảnh đó, doanh thu của GlobalFoundries có dấu hiệu sụt giảm từ năm 2022, còn doanh thu của UMC thì chững lại sau khi đạt đỉnh cùng năm. Ông Tim Breen, người sẽ chính thức nhậm chức CEO của GlobalFoundries vào tháng Tư tới, được cho là đang xem xét nghiêm túc việc thâu tóm UMC, một trong những đối thủ chính của GF. Việc hợp nhất hai nhà sản xuất lớn này sẽ tạo ra một đối thủ mạnh hơn đáng kể trong phân khúc chip quy trình trưởng thành (như 28nm trở lên), vốn rất quan trọng cho các ngành công nghiệp ô tô, thiết bị công nghiệp và các ứng dụng cũ. Nếu thương vụ thành công, công ty hợp nhất dự kiến sẽ kiểm soát khoảng 28% doanh thu từ các quy trình sản xuất chip phổ thông trên toàn cầu. Quy mô lớn hơn sẽ giúp họ có quyền định giá tốt hơn, nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng cường vị thế đàm phán với khách hàng. Dù vậy, liên minh GF-UMC vẫn sẽ nhỏ hơn đáng kể so với TSMC, vốn đang nắm giữ tới 44% thị phần phân khúc này. Việc GlobalFoundries muốn mua lại đối thủ và UMC cân nhắc trở thành một phần của GF đều có những lý do hợp lý. Phân khúc chip công nghệ trưởng thành đang ngày càng bị đe dọa bởi các nhà máy giá rẻ từ Trung Quốc. Một thực thể GF-UMC hợp nhất có thể củng cố năng lực sản xuất toàn cầu, cạnh tranh tốt hơn về chi phí, quy mô và độ tin cậy. Hơn nữa, tập khách hàng của UMC và GF khá khác biệt nhưng lại bổ sung cho nhau, mở ra cơ hội bán chéo sản phẩm, tối ưu hóa công suất nhà máy và đa dạng hóa nguồn doanh thu, từ đó giảm thiểu rủi ro kinh doanh. Một lợi điểm quan trọng khác là sự phân bổ địa lý. Hiện tại, UMC tập trung chủ yếu ở Đài Loan, trong khi GF có các nhà máy ở Mỹ, Đức và Singapore. Việc sáp nhập sẽ giúp phân tán rủi ro địa lý, giảm sự phụ thuộc vào Đài Loan, đồng thời hấp dẫn các khách hàng và chính phủ đang tìm kiếm sự ổn định và khả năng chống chịu cho chuỗi cung ứng. Nếu hợp nhất, Đài Loan vẫn sẽ dẫn đầu về công suất (40% từ UMC), tiếp theo là Singapore (25%, chia sẻ bởi cả hai), và các thị phần nhỏ hơn ở Trung Quốc (11%), Đức (9%), Mỹ (9%) và Nhật Bản (6%). Dự kiến công suất sẽ tăng ở Mỹ, Đức và Singapore, trong khi ở Trung Quốc và Đài Loan có thể giảm. Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, tài liệu đánh giá cho rằng liên minh GlobalFoundries - UMC sẽ có đủ quy mô để đầu tư phát triển các công nghệ quy trình mới dưới 10 nanomet ("nanomet một chữ số"), mở ra cánh cửa cho các ứng dụng và hợp đồng thiết kế mới. Tuy nhiên, việc họ có thực sự đầu tư mạnh vào phân khúc này để cạnh tranh trực tiếp với TSMC, Intel và Samsung hay không vẫn còn là một câu hỏi bỏ ngỏ. Dù ý tưởng GlobalFoundries thâu tóm UMC là một dự án đầy tham vọng và có nhiều cơ sở hợp lý, việc thực hiện nó sẽ vô cùng khó khăn. Vốn hóa thị trường của GlobalFoundries hiện là 20,41 tỷ USD, trong khi của UMC là 16,86 tỷ USD. GF không đủ tiền mặt để mua lại UMC ngay lập tức, nên họ sẽ phải tính đến phương án vay nợ, phát hành thêm cổ phiếu, hoặc kêu gọi hỗ trợ tài chính từ nhà đầu tư chính của mình là Mubadala. Ngay cả khi vấn đề tài chính được giải quyết, các rào cản pháp lý vẫn có thể ngăn chặn thương vụ. Nếu GlobalFoundries nắm quyền kiểm soát sau sáp nhập, kết quả này gần như chắc chắn sẽ bị chính phủ Đài Loan phản đối. Việc xin phê duyệt từ Trung Quốc cũng có thể gặp khó khăn, vì thực thể mới sẽ là đối thủ cạnh tranh đáng gờm với các nhà máy chip công nghệ trưởng thành của nước này. Tuy nhiên, nếu công ty hợp nhất cam kết xây dựng thêm nhà máy ở Trung Quốc, điều đó có thể thay đổi quan điểm của các cơ quan quản lý tại đây.